Çalışma izinleri ile ilgili sınırdışı hükümleri


Yabancıların çalışma izinleri kanunu ve uygulama yönetmeliği incelendiğinde, yabancıların izinsiz çalışmaları durumunda uygulanacak cezai hükümler arasında, izinsiz çalışan yabancının sınır dışı edileceğine dair bir hüküm bulunmamaktadır. 4817 sayılı kanunun 21. maddesi çalışma izni bulunmadan çalışan bağımlı ve bağımsız yabancı çalışanlar ile yanında çalışma izni olmaksızın yabancı çalıtıran işverenlere ve 18. madde kapsamındaki bildirim yükümlülüklerini yerine getirmeyen bağımsız çalışan yabancılara ve yabancı personel çalıştıran işverenlere idari para cezaları öngörmektedir. Bu fillerin tekrarı halinde idari para cezaları bir kat arttırılarak uygulanmaktadır. 21. maddenin son fıkrasına göre idari para cezası ile cezalandırılan   bağımlı veya bağımsız çalışan yabancılar ile yabancı çalıştıran işverenler İçişleri Bakanlığına bildirilir. Yabancıların İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun, sınır dışı etme kararı alma yetkisini İçişleri Bakanlığına vermektedir. (23) YİSHK 19. maddesine göre “İçişleri Bakanlığınca memlekette kalması umumî güvenliğe, siyasî veya idarî icaplara aykırı sayılan yabancılar verilecek muayyen  müddet zarfında Türkiye’den çıkmağa davet olunur. Bu müddetin sonunda Türkiye’yi terk etmeyenler sınır dışı edilebilirler.”

Her nekadar, umumi güvenlik, siyasi ve idari icaplar, İçişleri Bakanlığına, sınır dışı etme kararı almada geniş bir yetki sağlasa da, ne YİSHK’da ne de 4817 sayılı kanun ve uygulama yönetmeliğinde çalışma izni bulunmaksızın çalışan yabancıların sınır dışı edilmeleri yönünde tek başına bir hüküm bulunmamaktadır. Diğer taraftan bu hususa ilişkin, İçişleri Bakanlığının  02.10.2003 tarih ve 155 sayılı genelgesinde ‘denetlemeler sırasında kaçak çalıştığı belirlenen yabancıların Türkiye’ye girişi, pasaport, vize ve ikamet izni konuları tetkik edilecek, durumları yasal olmayanların sınırdışı işlemlerine süratle başlanacaktır’ (24) şeklinde bir hüküm yer almaktadır.

YUKK tasarısında ise, tasarının ‘Sınırdışı Etme Kararı Alınacaklar’ başlığı altında, 54. maddesinde çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilen yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınacağı hükmü yer almaktadır. (25)

İlaveten YUKK tasarısı, 123. madde 5(d) bendi uyarınca 4817 sayılı kanunun ‘çalışma izninin geçerliliğini kaybetmesini’ düzenleyen 16. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi “Yabancı hakkında sınır dışı etme kararı alınmış olması veya Türkiye’ye girişinin yasaklanması,” şeklinde değiştirilmiştir. 4817 sayılı kanunun mevcut halinde 16. maddenin (a) bendi yabancının ikamet tezkeresinin geçerliliğinin kaybetmesi veya uzatılmaması durumunda çalışma izninin de geçerliliğini kaybedeceğini hükme bağlamaktadır. Tasarı bu anlamda, 4817 sayılı kanunun 16. maddesinin içeriğini genişletmiştir.